Cefnogi plant sy’n byw mewn cartref gofal plant preswyl i feithrin perthnasoedd â’u teulu

I lawer o bobl ifanc, mae byw’n agos i’w teulu biolegol ac aros mewn cysylltiad â nhw yn rhywbeth y maent yn ei gymryd yn ganiataol. Fodd bynnag, yn achos plant sydd yn y system gofal, bydd eu perthnasoedd â’u teulu biolegol yn aml yn cael eu cyfyngu, eu pennu a’u rheoli gan bobl eraill.

Dylech chi fod yn glir gyda’r person ifanc ynghylch pa aelodau o’i deulu y caniateir iddo eu gweld (yn cynnwys sut y gall eu gweld) a’i helpu i ddeall unrhyw gyfyngiadau.

Rhowch wybod i’r awdurdod lleol:

• os yw’r person ifanc wedi treulio amser heb ei awdurdodi gydag aelodau o’i deulu
• os ydych yn pryderu ynghylch y ffaith ei fod yn treulio amser gyda’i deulu
• os yw’r person ifanc am ffurfio perthynas newydd.

Mae hawl gan bobl ifanc sydd heb berthnasoedd ystyrlon â’u teulu i weld Ymwelydd Annibynnol. Gall Ymwelwyr Annibynnol roi cyfle i blant ryngweithio mewn ffordd gadarnhaol â rhywun y tu allan i’r rhwydwaith o weithwyr proffesiynol y byddant yn cwrdd â nhw fel arfer. Dylai pob awdurdod lleol wneud defnydd o’r cynllun hwn.

Rhaid i chi ddangos ymagwedd gefnogol a chadarnhaol at y perthnasoedd sydd rhwng y person ifanc a’i deulu. Gall hyn fod yn ddylanwad mawr ar ansawdd y berthynas honno a gallu’r person ifanc i’w thrafod â chi.

Hefyd dylech ceisio ffurfio perthnasoedd gweithio cadarnhaol ag aelodau o deulu’r person ifanc a chreu amgylchedd cyfforddus a chartrefol pan fyddant yn ymweld â’r cartref.

Dylech chi helpu’r person ifanc i gofio diwrnodau pwysig fel pen blwyddi yn y teulu ac achlysuron crefyddol a diwylliannol, er enghraifft, drwy ei helpu i gadw dyddiadur.

Treuliwch amser yn siarad â’r bobl ifanc am anrhegion priodol, cardiau a threfniadau i fynd i ddathliadau. Hefyd gallech eu helpu i wneud cardiau ac anrhegion.

Bydd yr amser y mae’r person ifanc yn ei dreulio gyda’i deulu yn gadarnhaol os yw:

• yn ddiogel
• yn llesol
• yn rheolaidd
• yn bwrpasol
• yn ystyrlon
• yn ysgogol
• yn briodol
• yn bleserus.

Gall y perthnasoedd a’r cyfathrebu rhwng y person ifanc a’i deulu fod ar lawer ffurf:

• siarad dros y ffôn
• tecstio
• cyfryngau cymdeithasol, er enghraifft, Facebook, Snapchat, Instagram, WhatsApp
• llythyrau
• treulio amser wyneb yn wyneb.

Gall y perthnasoedd a’r cyfathrebu fod wedi’u goruchwylio neu heb eu goruchwylio.

Mae’n bwysig cofio bod goruchwylio cyfarfodydd yn golygu cynnwys trydydd person a fydd yn arsylwi’n uniongyrchol ar y rhyngweithio rhwng rhieni a phlant. Mae’n debygol y bydd y ddau barti yn cael bod y profiad hwn yn ddieithr ac anodd.

Pan fydd y plentyn yn cyfathrebu â’i deulu, mae’n bosibl y byddwch yn ei weld yn ymddwyn mewn ffordd anarferol. Dylech chi benderfynu pwy fydd y person gorau i ddarparu cymorth emosiynol ac ymarferol i’r person ifanc cyn, yn ystod ac ar ôl treulio amser gyda’i deulu.

Cyn yr amser gyda’r teulu:

• peidiwch byth â gorfodi’r person ifanc i weld ei deulu os nad yw’n dymuno
• peidiwch byth â defnyddio perthnasoedd teuluol fel ffordd i fargeinio er mwyn rheoli ymddygiad anodd mewn plentyn; rhaid cofio bod ymddygiad anodd yn gallu bod yn fynegiant o’i deimladau
• dangoswch agwedd gadarnhaol a chefnogol at deulu’r person ifanc
• penderfynwch pwy yw’r person gorau i fynd â’r plentyn i dreulio amser gyda’i deulu.

Yn ystod yr amser gyda’r teulu:

Os mai chi sy’n goruchwylio, gofalwch:

• eich bod yn gwybod beth yw amgylchiadau’r person ifanc
• eich bod yn gwybod beth a ddisgwylir gan y teulu biolegol a beth a ddisgwylir gennych chi
• bod y teulu wedi cael gwybod beth a ddisgwylir ganddynt
• eich bod yn gwybod beth i’w wneud os bydd pethau’n mynd o chwith; bydd hyn yn hanfodol i sicrhau bod pawb yn ddiogel ac i hyrwyddo cyfarfodydd cadarnhaol.

Ar ôl yr amser gyda’r teulu:

• penderfynwch pa strategaethau cymorth fydd yn helpu’r person ifanc ar ôl treulio amser gyda’r teulu
• penderfynwch pwy fydd y person gorau i’w gynorthwyo
• dylech gofio, os yw’r plentyn yn ofidus, nad yw hynny o reidrwydd yn golygu bod yr ymweliad yn brofiad negyddol; gallai ddangos ei fod yn colli ei deulu ac yn eu caru. Mae hyn yn bwysig oherwydd bydd eich ffordd o ddehongli yn dylanwadu ar y dewis o wybodaeth i’w chofnodi am eu perthynas.

Ein gwaith i gefnogi plant sy’n derbyn gofal

Ymchwil ein bod ni wedi’u dewis neu ‘guradu’

Supporting positive relationships for children and young people who have experience of care (Saesneg yn unig)