Safonau a chyngor i gomisiynwyr, a phethau i'w hystyried.
Ar gyfer pwy mae'r canllaw hwn
Mae'r canllaw hwn ar gyfer:
- unrhyw un sy'n comisiynu neu'n penodi hyfforddwyr cyflogedig i redeg hyfforddiant diogelu yng Nghymru i'r gweithlu ar gyfer plant ac oedolion sy'n wynebu risg
- pobl sydd eisiau rhedeg hyfforddiant diogelu penodol neu generig
- pobl sy'n comisiynu hyfforddwyr mewnol
- pobl sy'n cynnal hyfforddiant diogelu fel rhan o rôl swydd ehangach.
Dylai eich helpu i benodi hyfforddwyr effeithiol a phriodol.
Dylech ei ddefnyddio yn ychwanegol at y safonau sefydliadol ar gyfer gweithdrefnau comisiynu.
Pam ei bod yn bwysig cael yr hyfforddwr cywir
Mae diogelu yn bwnc arbennig a heriol iawn i'w gyflwyno.
Mae angen i hyfforddwyr fod yn sensitif, yn wybodus ac yn gredadwy.
Mae’n bwysig bod ymarferwyr yn cael yr hyfforddiant cywir, fel eu bod yn gymwys i wneud eu rôl diogelu.
Dewis yr hyfforddiant cywir
Mae sefydliadau'n gyfrifol am ddewis yr hyfforddiant perthnasol ar gyfer eu staff.
Mae gan sefydliadau gyfrifoldeb i sicrhau bod cyfleoedd hyfforddi, dysgu a datblygu ar gael i'w staff.
Mae gan weithwyr gyfrifoldeb i sicrhau eu bod yn cymryd rhan mewn cyfleoedd hyfforddi, dysgu a datblygu.
Ond efallai y bydd adegau pan:
- mae dysgwr yn mynychu cwrs neu ddigwyddiad nad yw'n cyd-fynd â'i rôl ddiogelu bresennol
- nid yw dysgwr wedi gwneud digon o ddysgu cyn cwrs neu ddigwyddiad i baratoi'n iawn.
Efallai y bydd hyfforddwyr ar y cyrsiau hyn am gael sgwrs gynnil gyda’r dysgwr am gyrsiau eraill, mwy priodol, a gwahodd y dysgwr i adael y cwrs neu ddigwyddiad.
Safonau hyfforddwr
Er mwyn sicrhau bod pawb yn cael yr un ansawdd o hyfforddiant, mae'n bwysig bod hyfforddwyr yn cadw at yr un set o safonau.
Safon 1
Mae angen i hyfforddwyr fod yn ymarferwyr sydd â phrofiad priodol neu'n hyfforddwr cymwys.
Dylai fod ganddynt wybodaeth ymarferol helaeth am ddiogelu o gefndir perthnasol (er enghraifft: gofal cymdeithasol, gwaith cymdeithasol, addysg gwaith, ieuenctid neu’r heddlu).
Safon 2
Mae’r holl hyfforddiant diogelu yn gysylltiedig â Gweithdrefnau Diogelu Cymru, sy’n cael eu hadolygu a’u diweddaru.
Rhaid i hyfforddwyr ddangos eu bod yn gwybod am Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, yn benodol Rhan 7 (Diogelu).
Safon 3
Mae angen i hyfforddiant gael nodau ac amcanion clir. Mae angen iddo hefyd fodloni canlyniadau dysgu cytûn, a chael effaith gadarnhaol ar arfer dysgwyr.
Safon 4
Mae angen i hyfforddi a datblygu:
- fod wedi'i llywio gan ymchwil gyfredol
- fod yn seiliedig ar dystiolaeth
- gynnwys gwersi o adolygiadau ymarfer plant neu oedolion (Adolygiadau Diogelu Unedig), polisi lleol a chenedlaethol, a datblygiad ymarfer.
Safon 5
Rhaid i ddeunyddiau hyfforddi fod yn glir, yn gywir, yn berthnasol ac yn gyfredol.
Rhaid iddynt fod ar gael yn Gymraeg a Saesneg.
Safon 6
Bydd yr hyfforddiant yn cael ei wneud gan hyfforddwyr sydd â phrofiad hyfforddi perthnasol, a all brofi eu sgiliau a'u cymwyseddau.
Dylai hyfforddwyr fod wedi cwblhau, neu fod yn gweithio tuag at, raglen ‘Hyfforddi’r Hyfforddwr’ neu gymhwyster proffesiynol cyfatebol.
Safon 7
Bydd hyfforddiant yn cael ei wneud mewn amgylchedd hygyrch sy’n briodol ar gyfer dysgu.
Dylai unrhyw un sy'n gorfod gwneud yr hyfforddiant gael y cyfle i fynychu.
Safon 8
Dylai fod gan hyfforddiant ethos sy'n gwerthfawrogi gweithio ar y cyd ag eraill, ac sy'n parchu amrywiaeth.
Dylai hyfforddiant hefyd fodloni safonau ar gyfer y Gymraeg, hil, crefydd ac anabledd, a hyrwyddo cydraddoldeb.
Safon 9
Bydd hyfforddiant yn cael ei werthuso i sicrhau bod safonau'n cael eu cadw, a'i fod yn gwella arfer yn y tymor hir a'r tymor byr.
Safon 10
Dylai hyfforddiant roi’r plentyn neu’r oedolyn yn ganolog a hybu pwysigrwydd deall profiad bywyd beunyddiol y plentyn neu’r oedolyn.
Safon 11
Dylai hyfforddiant annog trafodaeth iach a her briodol, a chefnogi dysgu gan gymheiriaid.
Safon 12
Dylai hyfforddiant roi cyfle i ddysgwyr rannu pryderon, cael eu cefnogi gyda materion sensitif a chael eu cyfeirio at, neu ddweud wrthynt am, y gwasanaeth cywir.
Dylai hyfforddwyr esbonio a chadw'r lefel cyfrinachedd briodol.
Yr hyn y mae angen i hyfforddwyr ei ystyried
Dylai’r hyfforddwr wybod am bolisïau diogelu’r sefydliad comisiynu a’i weithdrefnau hysbysu.
Dylai hyfforddwyr hefyd wybod y polisïau, y gweithdrefnau a’r protocolau ar gyfer y Bwrdd Diogelu Rhanbarthol yn y rhanbarth y maent yn ei hyfforddi.
Efallai y bydd angen i'r hyfforddwr drosglwyddo pryderon a godwyd gan unrhyw un yn ystod yr hyfforddiant i rywun uwch.
Profi eich bod yn cyrraedd y safonau
ylai’r comisiynydd hyfforddiant ystyried pa dystiolaeth y gellid ei chyflwyno i gefnogi pob un o’r safonau.
Efallai y bydd angen i hyfforddwyr ddarparu tystiolaeth cyn neu ar ôl hyfforddiant.
Er enghraifft, dylai Safonau 3, 4, 5, 8 a 9 ymddangos fel gofynion mewn proses dendro neu gomisiynu.
Gallai tystiolaeth neu gymwysterau’r hyfforddwr ateb Safonau 1, 2, 6, 10, 11 a 12.
Gallai tystiolaeth gynnwys:
- tystysgrifau hyfforddi
- CV
- tystebau
- gwerthusiadau cyrsiau blaenorol.
Byddai'n ddefnyddiol i hyfforddwyr:
- roi sampl o'u deunyddiau hyfforddi eu hunain
- ddisgrifio sut maent yn defnyddio adnoddau dysgu cydnabyddedig
- ddangos eu bod yn deall sut mae’r cyrsiau diogelu y maent yn eu cyflwyno yn berthnasol i’r darlun ehangach (er enghraifft: Fframwaith Sefydlu Cymru Gyfan ar gyfer Iechyd a Gofal Cymdeithasol).
Bydd comisiynwyr hyfforddiant yn ystyried dealltwriaeth eang yr hyfforddwr o:
- Safonau hyfforddiant, dysgu a datblygu diogelu cenedlaethol Cymru
- modiwl e-ddysgu Grŵp A
- cynnwys grŵp B o becyn hyfforddiant ymwybyddiaeth diogelu sylfaenol Cymru Gyfan.
Gwerthuso'r hyfforddiant
Dylai'r comisiynydd ofyn i'r hyfforddwr:
- sut y byddant yn gwerthuso'r dysgu sy'n digwydd yn ystod y cwrs
- sut y byddant yn gwerthuso profiad y dysgwyr o'r cwrs
- sut y gallent werthuso effaith hirdymor y dysgu ar ymarfer.
Efallai y bydd y comisiynydd yn dymuno mynchu neu wylio rhywfaint, neu’r cyfan, o’r hyfforddiant.
Gallant wneud hyn yn bersonol, neu anfon rhywun i fynychu ar eu rhan, a gofyn am adborth uniongyrchol gan y dysgwyr.
Gall y comisiynydd ddefnyddio’r adborth a’r gwerthusiad i benderfynu a fydd yn llogi’r un hyfforddwr yn y dyfodol.
GDPR, cyfrinachedd a chodi pryderon mewn hyfforddiant
Bydd disgwyl i’r hyfforddwr drin gwybodaeth bersonol pob dysgwr â pharch yn unol â GDPR. Dim ond ar gyfer yr hyfforddiant y maent ar fin ei gynnal y gallant ddefnyddio’r wybodaeth hon.
Gall dysgwyr godi materion neu ofyn cwestiynau yn yr hyfforddiant y gallai fod angen i'r corff comisiynu eu hystyried.
Dylai'r hyfforddwr rannu'r rhain gyda'r comisiynydd.