Cynllun Strategol 2022 - 2027

Mae gofal yn bwysig i bawb ac yn cyffwrdd pawb ohonom ar ryw adeg yn ein bywyd.

Ein gweledigaeth yw gwneud gwahaniaeth cadarnhaol i ofal a chymorth yng Nghymru ar gyfer plant, oedolion a'u teuluoedd a'u gofalwyr. Mae’n bwysig bod plant, pobl ifanc ac oedolion mewn cymunedau o Fôn i Fynwy yn gallu dibynnu ar ofal cymdeithasol a gofal plant o ansawdd uchel i’w helpu i fyw’r bywydau sy’n bwysig iddyn nhw.

Er mwyn gwireddu'r weledigaeth hon, rydyn ni'n darparu arweinyddiaeth ac arbenigedd cenedlaethol ym maes gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar. Rydyn ni'n arwain ar reoleiddio a datblygu'r gweithlu gofal cymdeithasol, gwella gwasanaethau, data ac ymchwil i wella gofal.

Mae'r cynllun hwn yn egluro ein ffocws ar gyfer y pum mlynedd nesaf, sy'n debygol o weld newid cymdeithasol a gwleidyddol sylweddol. Mae'r dulliau o ddarparu gwasanaethau gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar, a sut y mae pobl yn eu defnyddio, yn debygol o fod yn wahanol hefyd.

Dydyn ni ddim yn diystyru'r heriau a ddaw yn sgil y newidiadau hyn, ond credwn fod gennym gyfleoedd sylweddol i gefnogi gwelliannau i bobl Cymru. Ni fyddwn yn gallu cyflawni'r newidiadau hyn ar ein pen ein hunain. Mae gweithio gydag eraill yn ganolog i'n ffordd o weithio, a bydd partneriaeth wrth wraidd sut y byddwn yn cyflawni'r blaenoriaethau hyn.

Hoffem barhau ein taith i ymgorffori diwylliant o gynnwys pobl a sefydliadau eraill ar draws ein gwaith. Byddwn yn parhau i ymateb i anghenion newidiol y sectorau gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar. Rydyn ni wedi ymrwymo i ymateb i farn ac anghenion oedolion a phlant sy’n defnyddio gwasanaethau gofal a chymorth, eu teuluoedd a’r rhai sy’n gweithio yn y sector i lywio’n gwaith. Mae hyn yn cynnwys ymgysylltu â phobl sy'n dibynnu ar ofal a chymorth, gweithwyr gofal a gweithwyr proffesiynol yn y blynyddoedd cynnar i ddatblygu hyfforddiant priodol i ddiwallu anghenion gofal a chymorth amrywiol dinasyddion ledled Cymru.

Byddwn yn parhau i chwilio am gyfleoedd i gydweithio, dysgu o arferion gorau a chroesawu 'ffrindiau beirniadol' o sectorau eraill. Bydd y pwyslais hwn ar bartneriaeth yn llywio'r holl waith sydd i'w gyflawni o dan y cynllun hwn.

Rydyn ni wedi ymrwymo i gefnogi Rhaglen Lywodraethu 2021-2026, egwyddorion Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 a'n cyfrifoldebau fel sefydliad gwasanaeth cyhoeddus yng Nghymru. Bydd y strategaeth hon yn adeiladu ar sylfeini Cymraeg 2050: Miliwn o siaradwyr a'r Cynllun Gweithredu Cydraddoldeb Hiliol i greu gweithlu brwdfrydig, iach, hyblyg, ymatebol a chynaliadwy ar gyfer y dyfodol sy'n adlewyrchu poblogaeth amrywiol Cymru, ei hunaniaeth ddiwylliannol a’r Gymraeg.

Bydd gwasanaethau gofal cymdeithasol a blynyddoedd cynnar cryf yng Nghymru yn helpu i leihau effaith pobl yn byw mewn tlodi, esgeulustod, salwch, anabledd, neu wahaniaethu oherwydd hil neu nodweddion gwarchodedig eraill. Yn aml mae’r anfanteision hyn yn arwain at anghydraddoldebau iechyd a rhagolygon salach i blant o ran cyflawni eu potensial neu i oedolion allu byw bywyd llawn. Byddwn yn parhau i hyrwyddo cydraddoldeb ac amrywiaeth o fewn y gweithlu gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar ynghyd â sut rydym yn gweithio ac ar draws ein Bwrdd a'n gweithlu wrth gyflawni'r amcanion yn y Cynllun Gweithredu Cydraddoldeb Hiliol.

Byddwn yn atebol i bobl Cymru drwy'r Senedd a'i Haelodau. Yn dilyn ein hymgynghoriad, a gafodd gefnogaeth gadarnhaol i'n blaenoriaethau, rydyn ni wedi ystyried eich safbwyntiau ac wedi ceisio sicrhau bod y cynllun strategol hwn yn dangos yn glir y gwahaniaeth rydyn ni'n bwriadu ei wneud a sut y byddwn yn mesur ein heffaith.

Rydyn ni'n byw mewn byd sy'n newid yn gyson ac yn gorfod byw gydag amwysedd ac ansicrwydd. Mae ein cynllun strategol yn rhoi cyfeiriad ond mae’n ddigon hyblyg ac ymatebol i sicrhau bod yr hyn a ddarparwn yn addas i'r diben. Byddwn yn cyhoeddi ein camau gweithredu a'n gweithgareddau manwl bob blwyddyn trwy'n cynllun busnes a bydd y gwahaniaeth a wnawn yn ymddangos mewn adroddiad effaith blynyddol.

Mick Giannasi, Cadeirydd

Sue Evans, Prif Weithredwr

Ein gweledigaeth

Byddwn yn defnyddio profiadau pobl o ddefnyddio gofal a chymorth, canlyniadau a dangosyddion llesiant cenedlaethol, adroddiadau thematig ac astudiaethau achos i ddangos y cynnydd tuag at wireddu ein gweledigaeth. Hoffem sicrhau mai'r unigolyn sydd wrth wraidd y ffordd o ddarparu gofal a chymorth ledled Cymru.

Ein diben

Rydyn ni'n darparu arweinyddiaeth ac arbenigedd cenedlaethol ym maes gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar, gan arwain ar ddatblygu a rheoleiddio'r gweithlu gofal cymdeithasol, gwella gwasanaethau, data ac ymchwil i wella gofal a chymorth.

Beth rydyn ni am ei gyflawni – ffrwyth ein gwaith

Mae'n bwysig ein bod ni'n gwbl glir am yr hyn rydyn ni am i'r cynllun strategol hwn ei gyflawni a'r gwahaniaethau a'r newidiadau yr hoffem eu gweld ar ddiwedd y pum mlynedd.

Canlyniadau cenedlaethol sy'n dibynnu ar waith caled llawer o sefydliadau, pob un â'i gylch gwaith a'i gyfrifoldebau ei hun, yw'r newidiadau yr hoffem eu gweld. Ond mae angen i ni fod yn glir ynghylch beth allwn ni gyfrannu ato sy'n arwain at y canlyniadau neu'r newidiadau rydyn ni i gyd am eu gweld.

Rydyn ni'n cydnabod bod sawl ffactor gwahanol yn effeithio ar ganlyniadau. Fodd bynnag, credwn fod y canlyniadau hyn yn ddigon hyblyg i'n rhoi ar ben ffordd wrth weithio tuag at gyflawni'r effaith a ddymunir rhwng nawr a 2027 er mwyn gwireddu ein gweledigaeth.

Mae'n bwysig pwysleisio bod y canlyniadau hyn wedi'u nodi o ganlyniad i ymgynghoriad eang a gynhaliwyd gennym fel rhan o'r gwaith o ddatblygu'r cynllun strategol hwn. Felly, maen nhw'n ganlyniadau cenedlaethol a rennir ac nid yn eiddo'n llwyr i Gofal Cymdeithasol Cymru.

Ein rôl arwain genedlaethol

Byddwn yn adeiladu ar ein rôl arwain genedlaethol a'n perthynas â'r gweithlu gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar, cyflogwyr ac arweinwyr strategol ledled Cymru i wella ymarfer, cynyddu cadernid y gweithlu a sicrhau bod y proffesiwn gofal yn cael ei werthfawrogi gymaint ag y dylai.

Byddwn yn darparu arweinyddiaeth, dealltwriaeth a dadansoddiad er mwyn ymateb ar y cyd i heriau ar draws y sector a chyflwyno ffordd gliriach o lywio'n ffordd drwy dirwedd ansicr. Byddwn yn helpu i ddatblygu'r sgiliau arbenigol sydd eu hangen i drawsnewid a gwella gwasanaethau gofal cymdeithasol. Hefyd, byddwn yn gweithio gyda phartneriaid i ddylanwadu'n gadarnhaol ar y system gofal cymdeithasol a gwasnaethau blynyddoedd cynnar i wella canlyniadau i blant, oedolion, teuluoedd a gofalwyr di-dâl sy'n defnyddio gwasanaethau gofal a chymorth.

Mae gennym awydd gwirioneddol i wneud gwelliannau ac rydyn ni wedi ymrwymo i wneud gwahaniaeth cadarnhaol a gwireddu uchelgeisiau ein cynllun strategol. Gwyddom y bydd angen i ni barhau i weithio gyda sefydliadau'r sector cyhoeddus, y sector preifat a'r trydydd sector ledled Cymru ac ar eu traws. Hefyd, bydd angen parhau i weithio, dysgu a rhannu ymarfer ar lefel y DU ac yn rhyngwladol.

Ar gyfer pob canlyniad cenedlaethol, rydyn ni'n esbonio pam mae'n bwysig, sut y byddwn yn dangos newid, a lle byddwn yn canolbwyntio ein hegni a'n hymrwymiad i weithio gyda chi dros y pum mlynedd nesaf i wireddu ein gweledigaeth.

Pam mae'n bwysig

Mae llesiant y gweithlu yn ffocws allweddol i'r Strategaeth gweithlu ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol[1]. Mae corff cynyddol a chymhellol o dystiolaeth sy'n cysylltu lles, gallu a chymhelliant y gweithlu gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar â chanlyniadau gwell i blant, pobl ifanc ac oedolion sy'n dibynnu ar ofal a chymorth. Yn ei dro mae gweithlu gofal cymdeithasol a blynyddoedd cynnar hapus, iach a chefnogol yn cefnogi lles y bobl sydd dan eu gofal.

Y gweithlu gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar yw ein hased mwyaf, a mwyaf gwerthfawr wrth ddarparu gofal a chymorth o ansawdd uchel. Fodd bynnag, mewn gormod o achosion, mae adborth gan y gweithlu’n awgrymu nad ydyn nhw'n teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi a'u cefnogi. Gall hyn arwain at ddiffyg ymgysylltu a chymhelliant a gall effeithio ar bresenoldeb a throsiant sydd yn y pen draw yn effeithio ar ansawdd y gofal i'r plant, pobl ifanc a'r oedolion sydd wrth wraidd ein gwasanaethau.

Sut byddwn ni'n gwybod beth sydd wedi newid?

Byddwn yn defnyddio nifer o ddangosyddion, mesurau, data ac arolygon cenedlaethol gan gynnwys:

• data ar lefelau llesiant y gweithlu'n gyffredinol – gan edrych ar fesur hyn dros amser
• casglu cipluniau o ddata ar rai sy'n ymuno ac yn gadael y gweithlu, gan gynnwys lle maen nhw'n mynd wedyn
• Cyfraddau trosiant a swyddi gwag
• Data o Fframwaith Perfformiad a Gwella Llywodraeth Cymru
• Astudiaethau achos
• Arolygon perthnasol sy'n cefnogi'r canlyniad cenedlaethol.

Sut byddwn ni'n gwneud gwahaniaeth dros y pum mlynedd nesaf?

Gyda'r gweithlu, byddwn yn:

• cynnal ymchwil i ddeall natur a graddfa'r heriau sy'n eu hwynebu
• darparu cymorth uniongyrchol i gynnal a gwella eu lles.

Gyda chyflogwyr, byddwn yn:

• darparu adnoddau a chymorth i'w helpu i wella lles y gweithlu.

Gydag arweinwyr strategol byddwn yn:

• darparu arweinyddiaeth a chydlyniant i'w helpu i gydweithio â phartneriaid, er mwyn blaenoriaethu mentrau a fydd yn gwella lles y gweithlu
• defnyddio canfyddiadau ymchwil a data i lywio penderfyniadau a pholisïau cenedlaethol
• ceisio sefydlu arweinyddiaeth dosturiol ar draws gofal cymdeithasol er mwyn creu diwylliant o lesiant, gwelliant parhaus a bod yn agored.

Mae'r canlynol yn enghreifftiau o sut y byddwn yn mesur y gwahaniaeth rydyn ni'n ei wneud:

• Mesurau'r 'Fframwaith iechyd a llesiant' – rhwng y cyflogai a'r cyflogwr* (sydd wrthi'n cael ei ddatblygu a bydd canlyniadau'n cael eu datblygu i gefnogi'r mesur hwn)
• arolwg blynyddol i fesur llesiant y gweithlu gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar (a chyflogwyr) – a chynllun gweithredu yn seiliedig ar y canfyddiadau
• nifer yr adnoddau i gynorthwyo llesiant a beth yw ymateb y rhai sy'n eu defnyddio.

[1] ‘Cymru Iachach: Ein Strategaeth Gweithlu ar gyfer Iechyd a Gofal Cymdeithasol', AaGIC a Gofal Cymdeithasol Cymru, Hydref 2020

Pam mae'n bwysig

Mae'r gweithlu gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar yn hanfodol i les pobl o bob oed mewn cymunedau ledled Cymru. Mae gweithwyr gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar yn darparu'r gofal a'r cymorth sydd eu hangen ar blant ac oedolion i fyw'r bywydau sy'n bwysig iddyn nhw. Maen nhw’n cael eu gwerthfawrogi gan y cyhoedd yng Nghymru hefyd, gyda mwy na dwy ran o dair yn meddwl eu bod yn gwneud gwaith da a bron i dri chwarter â ffydd ynddyn nhw. Ac eto, ar gyfartaledd mae gweithwyr gofal yn cael llawer llai o dâl na gweithwyr allweddol eraill.

Mae Llywodraeth Cymru wrthi'n ystyried a yw'r rhai sy'n gweithio mewn lleoliadau gofal plant wedi'u cofrestru. Os yw hyn yn uchelgais briodol i weithwyr gofal plant, byddwn yn cefnogi Llywodraeth Cymru wrth iddynt ddatblygu polisïau.

Ar gyfer gweithwyr gofal cymdeithasol byddwn yn cofrestru'r rhan fwyaf o weithwyr gofal cymdeithasol erbyn 2023, a fydd yn helpu i godi eu statws yng Nghymru. Os gallwn ni ddatblygu proffesiwn sy'n cael ei dalu'n well, bydd yn helpu i ddenu mwy o bobl sydd â'r sgiliau a'r gwerthoedd cywir i rolau gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar hefyd.

Mae sgiliau ac ymroddiad y gweithlu yn haeddu tâl teg sy'n adlewyrchu eu cyfraniad hanfodol at les pobl a'n cymunedau, ar adegau o argyfwng neu unrhyw adeg arall. Mae hyn yn rhywbeth a gydnabyddir gan Lywodraeth Cymru drwy'r Fforwm Gwaith Teg Gofal Cymdeithasol ac a gefnogir gan uchelgais strategaeth y gweithlu. Ar gyfer y gweithlu gofal plant byddwn yn parhau i ddarparu arweinyddiaeth genedlaethol i gefnogi cydnabyddiaeth a gwobr.

Mae'n hanfodol ystyried cydraddoldeb o ran parch ac amodau a thelerau rhwng y gweithluoedd iechyd a gofal a buddsoddi mewn ffyrdd newydd o ddarparu gofal a chymorth sy'n diwallu anghenion pobl Cymru. Mae bron i 80% o'r cyhoedd yng Nghymru yn credu y dylai gweithwyr gofal dderbyn lefelau cyflog a buddion tebyg i'r rhai sy'n gweithio yn y GIG.

Sut byddwn ni'n gwybod beth sydd wedi newid?

Byddwn yn defnyddio nifer o ddangosyddion, mesurau, data ac arolygon cenedlaethol gan gynnwys:

• Gwella tâl a chydnabyddiaeth i weithwyr gofal cymdeithasol, gan gynnwys darparu'r Cyflog Byw Gwirioneddol (Llywodraeth Cymru)
• Arolwg canfyddiad y cyhoedd ar waith gweithwyr gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar (yn gysylltiedig â gweithio yn y sectorau - denu, recriwtio)
• Arolwg Cenedlaethol Cymru o foddhad a gwerth gofal cymdeithasol
• Arolygon Llywodraeth Cymru ar werth gweithlu'r blynyddoedd cynnar
• Dadansoddiad o amodau a thelerau gweithwyr cymdeithasol.

Sut byddwn ni'n gwneud gwahaniaeth dros y pum mlynedd nesaf?

Gyda'r gweithlu, byddwn yn:

• cysylltu â nhw'n uniongyrchol i ddeall faint maen nhw'n teimlo eu bod yn cael eu cydnabod a'u gwerthfawrogi a'r ffordd orau o helpu i sicrhau unrhyw welliannau.

Gyda chyflogwyr, byddwn yn:

• darparu cyngor, cymorth ac adnoddau i'w helpu i roi hwb i'r graddau y mae'r gweithlu'n teimlo eu bod yn cael eu cydnabod a'u gwerthfawrogi.

Gydag arweinwyr strategol, byddwn yn:

• gweithio gyda nhw i flaenoriaethu mentrau i wella'r gydnabyddiaeth i'r gweithlu gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar
• codi ymwybyddiaeth o werth y proffesiwn gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar
• darparu ymchwil a data i lywio penderfyniadau a pholisïau cenedlaethol.

Mae'r canlynol yn enghreifftiau o sut y byddwn yn mesur y gwahaniaeth rydyn ni'n ei wneud:

• Barn y gweithlu am gael eu gwerthfawrogi gan eraill (Arolwg)
• Adborth gan y gweithlu ar fentrau penodol (cerdyn gweithiwr gofal, Gwobrau)
• Canfyddiadau cyflogwyr ac arweinwyr strategol am ein cyfraniad at helpu'r proffesiynau i gael eu gwerthfawrogi'n fwy (gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar)
• Adborth ansoddol gan bobl sy'n gweithio ym maes gofal cymdeithasol a'r blynyddoedd cynnar ar y cymorth rydyn ni'n ei gynnig ar gyfer eu datblygu.